( قسمت ششم: رودکی سمرقندی، قرن سوم هجری)

نویسنده: مسعود بسیطی

آنگاه که کرّوبیان ندای لَولاک لَما خَلَقت الاَفلاک[1] شنیدند دانستند که جملگی ریزه خوار خوان رحمت عالمیانند. اما به گاهی که ندای لَولا فاطمه لَما خَلَقتُکُما[2] برخاست پی بردند که فاطمه ام ابیها و سرّی است عظیم که همه خلق از شناخت و معرفتش دور و بریده شده اند.[3] فاطمه حقیقت «لیله قدر» است.[4] لیله ای که اگر خدای جلیل معرفتش را به حبیب خود عطا نفرموده بود، رسول اعظم نیز، شامل «و ما ادریک ما لیله القدر» بود.

فاطمه ام ابیهاست،[5] مادر و ریشه پدر! آن هم پدری چون صاحب مقام لولاک. مادرْ ریشه همه خوبی هاست. مادری چون ام ابیها که محبوبه خداست. رضایتش رضایت حق و غضبش غضب خداست.[6] کوثر رسول است و اُمّ الائمه بتول. شفیعه روز جزاست[7] برای همه محبانش و هم او فاطمه است؛ چرا که تمامی دوستانش بریده شده از آتش دوزخند.[8] پدرش حبیب خداست و مادرش سلام داده شده خدا خدیجه غَرّاست.

نخست مادح فاطمه خداست. سپس جبراییل و آنگاه ستوده شده خدا محمد (ص).

جایگاه سِرُ الله الاعظم فاطمه؛ چنان رفیع بود که به فرموده صادق آل محمد: هیچ پیامبری به مقام اولوالعزمی نرسید، جز با اقرار به افضلیت فاطمه و قبول ولایت او و فرزندانش بر خود.[9] بدین منوال در طول تاریخ افراد بسیاری با تبعیت از خدا و رسول در مدح فاطمه اشعاری در جایگاه رفیع سِرالله الاعظم سرودند. اما متاسفانه به دلیل بغض کسانی که خدا بر ایشان مغضوب علیهم است و حسادت حاسدانش در طول تاریخ بسیاری از اشعار فاطمی از میان رفته و به دست ما نرسیده است.

اینک به عنوان انجام وظیفه برآن شدیم ذریعه ای از اقیانوس لایتناهی مقام فاطمی جاری سازیم و با قطره ای از اقیانوس مدایح و اشعار فاطمی، شبنمی بر جان تشنه محبان و خدمتگزاران فاطمه و فرزندانش نهاده باشیم.

در این مقاله تلاش شده تا اشعار یافت شده در مدح و محبت بانوی عالمیان از قرن نخست تا قرن هشتم هجری به ترتیب همراه معرفی مختصری از شاعران فاطمی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد. باشد تا رضایت قلب مقدس این مادر غریب را جلب نماید و مرهمی بر جان خسته یگانه وارث و منتقمش مهدی موعود عجل الله فرجه الشریف باشد.

"اَللّهم عَجل فَرجه وَ سهّل مَخرجَه"

رودکی سمرقندی

پدر شعر فارسی رودکی در فرهنگ ایرانیان و زبان فارسی مقامی بس بلند دارد. اشعار او جلوه گاه خردورزی و هویت و زیبایی شناسی ایرانیان است. از این رو در تاریخ ادبی ایران او را پدر شعر فارسی، آدم الشعرا و ابوالشعرا، به معنای نخستین شاعر می خوانند. استاد الشعرا نیز از القاب دیگر اوست و همه این ها بیانگر سابقه و جایگاه بلند او در تاریخ ادبیات فارسی است.

اما آنچه که کمتر به آن اشاره رفته گوشه های فکری این شاعر بزرگ زبان فارسی است. گوشه هایی که نشان دهنده اخلاص و مودت و دوستداری خالصانه ایرانیان در حق اهل بیت گرامی پیامبر علیهم السلام، از جمله حضرت زهراست. چنان که نخستین شعر فارسی موجود که به فاطمه زهرا (س) اشاره دارد و به ایشان ارادات می ورزد مصرعی بازمانده از آدم الشعرا ابوعبداله رودکی سمرقندی است که در آن روزگار دشوار و پر خطر برای محبان خاندان وحی چنین سروده است:

اَندر جهان به کَس مَگِرو جز به فاطمی

معروفی بلخی از شاعران بزرگ سده چهارم هجری نیز در تضمین و استقبال از رودکی چنین سروده است:

از رودکی شنیدم استاد شاعران        اندر جهان به کس مَگِرو جز به فاطمی

[1]بحار الانوار، ج 16، ص 405 و ج 71، ص 115.

[2]بحار الانوار، ج 43، ص 65.

[3]همان، ج 43، ص 65.

[4]همان، ج 43، ص 65.

[5]همان، ج 43، ص 19.

[6]الأمالی، جزء 1، صفحه 383.

[7]همچو مرغی که دانه برچیند / دوستان را جدا کند زهرا: بحارالانوار، ج 8، ص 51.

[8]همان، ج 43، ص 16.

[9]عوالم العلوم، ج 11، ص 161.

منبع: mohammadivu.org