مروری بر کهن ترین اشعار فاطمی از قرن نخست تا قرن هشتم هجری

( قسمت پنجم: شافعی، قرن دوم هجری)

نویسنده: مسعود بسیطی

آنگاه که کرّوبیان ندای لَولاک لَما خَلَقت الاَفلاک[1] شنیدند دانستند که جملگی ریزه خوار خوان رحمت عالمیانند. اما به گاهی که ندای لَولا فاطمه لَما خَلَقتُکُما[2] برخاست پی بردند که فاطمه ام ابیها و سرّی است عظیم که همه خلق از شناخت و معرفتش دور و بریده شده اند.[3] فاطمه حقیقت «لیله قدر» است.[4] لیله ای که اگر خدای جلیل معرفتش را به حبیب خود عطا نفرموده بود، رسول اعظم نیز، شامل «و ما ادریک ما لیله القدر» بود.

فاطمه ام ابیهاست،[5] مادر و ریشه پدر! آن هم پدری چون صاحب مقام لولاک. مادرْ ریشه همه خوبی هاست. مادری چون ام ابیها که محبوبه خداست. رضایتش رضایت حق و غضبش غضب خداست.[6] کوثر رسول است و اُمّ الائمه بتول. شفیعه روز جزاست[7] برای همه محبانش و هم او فاطمه است؛ چرا که تمامی دوستانش بریده شده از آتش دوزخند.[8] پدرش حبیب خداست و مادرش سلام داده شده خدا خدیجه غَرّاست.

نخست مادح فاطمه خداست. سپس جبراییل و آنگاه ستوده شده خدا محمد (ص).

جایگاه سِرُ الله الاعظم فاطمه؛ چنان رفیع بود که به فرموده صادق آل محمد: هیچ پیامبری به مقام اولوالعزمی نرسید، جز با اقرار به افضلیت فاطمه و قبول ولایت او و فرزندانش بر خود.[9] بدین منوال در طول تاریخ افراد بسیاری با تبعیت از خدا و رسول در مدح فاطمه اشعاری در جایگاه رفیع سِرالله الاعظم سرودند. اما متاسفانه به دلیل بغض کسانی که خدا بر ایشان مغضوب علیهم است و حسادت حاسدانش در طول تاریخ بسیاری از اشعار فاطمی از میان رفته و به دست ما نرسیده است.

اینک به عنوان انجام وظیفه برآن شدیم ذریعه ای از اقیانوس لایتناهی مقام فاطمی جاری سازیم و با قطره ای از اقیانوس مدایح و اشعار فاطمی، شبنمی بر جان تشنه محبان و خدمتگزاران فاطمه و فرزندانش نهاده باشیم.

در این مقاله تلاش شده تا اشعار یافت شده در مدح و محبت بانوی عالمیان از قرن نخست تا قرن هشتم هجری به ترتیب همراه معرفی مختصری از شاعران فاطمی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد. باشد تا رضایت قلب مقدس این مادر غریب را جلب نماید و مرهمی بر جان خسته یگانه وارث و منتقمش مهدی موعود عجل الله فرجه الشریف باشد.

"اَللّهم عَجل فَرجه وَ سهّل مَخرجَه"

محمد بن ادریس شافعى

فقیه و موسس مذهب شافعى (از مذاهب اهل سنت) نیز در سروده هاى ساده و اخلاقى خود چندین بار به مسإله شفاعت و توسل به بنی فاطمه اشاره کرده و چنین مى نویسد:

خاندان پیامبر پناه من و واسطه من به سوى خدا و پیامبرند و امیدوارم که به واسطه آنها در فرداى قیامت نامه اعمالم به دست راستم داده شود.

او محبت به اهل بیت را واجب الهى ـ که در قرآن به آن امر شده ـ مى داند:

یا آل بَیت رسول الله! حُبُّکُمُ                 فَرضٌ مِنَ اللهِ فى القُرآن اَنزَلَهُ

یَکفیکُم مِن عَظیم الفَخر إنکّمُ               مَن لَم یُصلّ عَلیکُم لاصَلاه لَهُ

اى خانواده پیامبر! دوست داشتن شما واجب است و خداوند در قرآن کریم [آیات مربوط به] آن را نازل کرده است. همین افتخار شما را بس، که اگر کسى در نماز خود بر شما درود و صلوات نفرستد، نماز او مقبول نیست.[10]

همین دانشمند که به گواهى اشعارش از طرف مخالفان به خاطر دم زدن از حب اهل بیت مورد سرزنش بوده با تصریح به نام حضرت زهرا (س) مى گوید:

هر گاه در مجلسى از على (ع) و اولادش و فاطمه پاک یاد مى کنیم / مى گویند اى مردم از این حرفها بگذرید که سخنان رافضیان است. من در پیشگاه خداى مهیمن از کسانى که دوست داشتن فاطمه (س) و اولادش را رافضى گرى مى دانند، برائت مى جویم.[11]

[1]بحار الانوار، ج 16، ص 405 و ج 71، ص 115.

[2]بحار الانوار، ج 43، ص 65.

[3]همان، ج 43، ص 65.

[4]همان، ج 43، ص 65.

[5]همان، ج 43، ص 19.

[6]الأمالی، جزء 1، صفحه 383.

[7]همچو مرغی که دانه برچیند / دوستان را جدا کند زهرا: بحارالانوار، ج 8، ص 51.

[8]همان، ج 43، ص 16.

[9]عوالم العلوم، ج 11، ص 161.

[10]همان به نقل از دیوان الامام الشافعى، ص 115.

[11]همان به نقل از دیوان الامام الشافعى، ص 152.

منبع: mohammadivu.org