نویسنده: آذر طاهری (کارشناس ارشد مخابرات ؛این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید )
رمضان، ماه خدا،[1] از نیمه گذشته است و اینک شب قدر میرسد.
خدایا! در این ماه فرمانم دادی از طلوع فجر تا غروب آفتاب هیچ ننوشم و نخورم، خواستی تا بر سختی گرسنگی و تشنگی صبر کنم. امر کردی از بسیاری از لذتهایی که خود حلال کردی چشم بپوشم.
تا شاید اینگونه بتوانم عنان نفس خود را به دست بگیرم؛ تا بیدار شوم و نعمتهایی را که در آنها غرق هستم ببینم؛ تا مگر دریابم هرچه دارم همه لطف توست و بکوشم شکر تو را آنچنان که باید به جا آورم.
پروردگارا! نوید دادی که این ماه سراسر رحمت و مغفرت و برکت است. گفتی که این ماه بر همه ماهها شرافت دارد و افضل آنهاست.[2] مژدهام دادی در این ماه، خواب روزه داران عبادت، دعایشان مستجاب و گناهشان آمرزیده است.[3]
یا رب! قدم به قدم تربیتم میکنی که تو ربّ منی و من مربوب تو و چه کسی جز رب به مربوب رحم میکند؟
بارالها! خودت دعوتم کردی، راه را نشانم دادی، دستم گرفتی، توانم دادی تا به این نقطه، به شب قدر رسیدم. معبودا! تو را شکر میگویم تا مرا بار دیگر فرصت دادی تا در فضای چنین شبی نفس بکشم.
امشب،شب آمرزش گناهان است؛ شب پاک شدن.
یا خیر الغافرین! در این شب، به پیروی از بهترین بندگانت، همزمان با غروب آفتاب غسل کرده و جسم خود را از آلودگیها پاک میکنم. بدان امید که این سرآغازی باشد تا فکر، ذهن و روحم نیز در چنین شبی از آلودگی گناه و خطا پاک شوند.
امشب، شب نیایش است؛ شب مناجات با خالق هستی.
یا رب العالمین! هدایتگران آسمانیَاَت را الگوی خویش میسازم و با زبان آنان تو را میخوانم. آنان که سرچشمه علم و معلمان راستین توحیدند. از کلام زینت عابدان – علی بن محمد – در دعای ابوحمزه ثمالی مدد میجویم و اینچنین به درگاهت مناجات میکنم:
«وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا أَرْجُو غَیْرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیْرَهُ لَأَخْلَفَ رَجَائِی وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی وَکَلَنِی إِلَیْهِ فَأَکْرَمَنِی وَ لَمْ یَکِلْنِی إِلَی النَّاسِ فَیُهِینُونِی»[4]
«ستایش خدایی را كه بهجز او امید ندارم و اگر به غیر او امیدی داشتم ناامیدم میكرد و ستایش خدایی را كه مرا به حضرت خود واگذار كرده و از این رو به من اكرام كرده و به مردم واگذارم نكرده كه مرا خوار سازند.»
«بِکَ عَرَفْتُكَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَیكَ وَ دَعَوْتَنِی إِلَیكَ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ»[5]
«به وسیله خودت من ترا شناختم، تو مرا بر خود راهنمایى كردى و به سوى خود خواندى و اگر تو نبودى من ندانستم كه تو كیستى»
یا ارحم الراحمین! تو را با همان اَسمائی که پیامبرت در جوشن کبیر میخواند، میخوانم و ندای الغوث الغوث سر میدهم تا مرا از آتش گناه و آلودگی رها سازی.
«یا حَبِیبَ مَنْ لا حَبِیبَ لَهُ یا طَبِیبَ مَنْ لا طَبِیبَ لَهُ یا مُجِیبَ مَنْ لا مُجِیبَ لَهُ یا شَفِیقَ مَنْ لا شَفِیقَ لَهُ یا رَفِیقَ مَنْ لا رَفِیقَ لَهُ یا مُغِیثَ مَنْ لا مُغِیثَ لَهُ یا دَلِیلَ مَنْ لا دَلِیلَ لَهُ یا أَنِیسَ مَنْ لا أَنِیسَ لَهُ یا رَاحِمَ مَنْ لا رَاحِمَ لَهُ یا صَاحِبَ مَنْ لا صَاحِبَ لَهُ»[6]
«اى حبیب آن کس که حبیبی ندارد. اى طبیب آن کس که طبیبى ندارد. اى پاسخ ده آن کس که پاسخ دهی ندارد. اى یار دلسوز آن کس که دلسوزى ندارد. اى رفیق آن کس که رفیقی ندارد. اى فریادرس آن کس که فریادرسى ندارد. اى راهنماى آن که راهنمایى ندارد. اى مونس آن کس که مونسى ندارد. اى رحم کننده بر آن کس که ترحّم کنندهاى ندارد. اى همدم آن کس که همدمى ندارد.»
امشب، شب قدر است؛ شب نزول قرآن؛[7] شب تمسّک به قرآن و مبیّن آن
یا اله العالمین! در این شب، قرآن به سر میگیرم و تو را به نام آخرین فرستادهاَت و هدایتگران آسمانی پس از او قسم میدهم تا فراموش نکنم آخرین پیامبرت، راه خوشبختی و سعادت را به تمام آدمیان پس از خود نشان داد. محمد بن مصطفی (ص) قرآن و عترت خود را به عنوان دو میراث گرانبها برای همگان تا قیامت به یادگار گذاشت و فرمود این دو از هم جدا پذیر نیستند؛ به این دو متمسک شوید تا رستگار گردید.[8]
امشب، شب قدر است. در چنین شبی قرآن به سر مینهم و نام یکایک مفسران و صاحبان علم قرآن را بر زبان جاری میسازم تا اقراری باشد بر اینکه قرآن از مبیّن حقیقیِ قرآن جدا نیست. تا یادآوری باشد بر اینکه تمسک به قرآن، طلب نور علم و هدایتِ قرآن از این هدایتگران است.
امشب، شب دعاست؛ شب برآورده شدن خواستهها.
یا مجیب الدعوات! به تبعیت از رسول رحمتت از تو میخواهم:
«خدایا دل اهل قبور را شاد كن، خدایا هر تهیدستى را بی نیاز كن، خدایا هر گرسنه اى را سیر كن، خدایا هر برهنه اى را بپوشان، خدایا قرض هر بدهكارى را ادا كن. خدایا غم هر غمزده اى را برطرف كن، خدایا هر غریبى را به وطن بازگردان، خدایا هر اسیرى را آزاد فرما، خدایا هر فسادى را در كار مسلمانان اصلاح گردان، خدایا هر بیمارى را درمان ده، خدایا راه تهیدستى ما را با توانگریت ببند، خدایا بدحالى ما را به خوبى حال خود تغییر ده، خدایا وام ما را بپرداز، و ما را از تهیدستى بی نیاز كن، همانا تو بر هرچیز توانایى»[9] .
حکیما! میدانم چنین دعایی تنها زمانی برآورده خواهد شد که آن مصلح موعود که تمام ادیان نوید آمدنش را دادهاند، ظهور کند.
معبودا! در این شب از تو بهترینها را برای تمام آدمیان و عالمیان میخواهم.
پروردگارا! ظهور مصلح موعود، آخرین حجتت - مهدی (ع)- را نزدیک گردان.
امشب، شب قدر است و ما چه میدانیم شب قدر چیست؛ شبی که برتر از هزار ماه است. شبی که نامه اعمال آدمیان به هدایتگر زنده آن عصر عرضه میشود.[10] شب قدر هر ساله تکرار میشود تا یادمان باشد هر عصری هدایتگری زنده دارد. تا فراموش نکنیم هدایتگر این عصر قرنهاست غریبانه بین ما زندگی میکند.
خدایا! به حق حقیقت این شب، دوران غیبت مهدی فاطمه (ع) را پایان ده و او را به یاری بشریت برسان.
منبع: پایگاه علمی فرهنگی محمد (ص)
[1] امام جعفر صادق می فرمایند: "إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً ... فَغُرَّةُ الشُّهُورِ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ" یعنی: براستى شماره ماه هاى سال نزد خدا دوازده ماه است. و جبهه درخشان ماهها، ماه خداى عزّ و جل است و آن ماه رمضان است: امالی شیخ صدوق، ص 62.
[2] رسول خاتم درباره فضیلت ماه رمضان فرمودند: "أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ" یعنی: ای مردم ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است، ماهى كه پیش خدا بهترین ماه است و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعاتش بهترین ساعات است: امالی شیخ صدوق، ص 93.
[3] رسول خاتم درباره فضیلت ماه رمضان فرمودند: "هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ كَرَامَةِ اللَّهِ أَنْفَاسُكُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُكُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُكُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُكُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ" یعنی: در آن (ماه رمضان) دعوت شدید به مهمانى خدا و اهل كرامت خدا قرار گرفتید. نفَس هاى شما در آن [ماه] تسبیح است و خواب شما در آن عبادت است؛ كردارتان در آن پذیرفته می شود و دعایتان مستجاب می گردد: همان.
[4] فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی: بحارالانوار، ج 95، ص 83. امام زین العابدین در سحرهای ماه رمضان این دعا را می خواندند. ابوحمزه ثمالی که از شاگردان و یاران ایشان بود این دعا را از امام آموخت و روایت نمود. به همین دلیل به دعای «ابوحمزه ثمالی» مشهور گردیده است.
[5] فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی. بحارالانوار، ج 95، ص 82.
[6] فراز 59 از دعای جوشن کبیر: بحارالانوار، ج 91، ص 391. جوشن کبیر دعایی منقول از پیامبر اكرم (ص) در یكصد بند، حاوی هزار و یك نام و صفت خدای متعال است. متن این دعا در مفاتیح الجنان موجود است.
[7] "إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْر": قرآن کریم، سوره قدر، آیه 1.
[8] پیامبر رحمتفرمودهاند: "إِنِّی تَارِكٌ فِیكُمُ الثَّقَلَینِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی فَإِنَّهُمَا لَنْ یفْتَرِقَا حَتَّى یرِدَا عَلَی الْحَوْض" یعنی: به راستى من در میان شما ثقلین را به جا می گذارم كه كتاب خدا و عترت خودم باشند براستى آنها از هم جدا نشوند تا در سر حوض بر من در آیند: کمال الدین، ج 1، ص 318.
[9] ترجمه دعایی از رسول رحمت که سفارش گردیده در ماه مبارک رمضان بعد از هر نماز واجب خوانده شود. «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِیرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْیانٍ اللَّهُمَّ اقْضِ دَینَ كُلِّ مَدِینٍ اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِیبٍ اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِیرٍ اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِینَ اللَّهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَرِیضٍ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاكَ اللَّهُمَّ غَیرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِكَ اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّینَ وَ أَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ»: بحارالانوار، ج 95، ص 120. متن این دعا در کتاب مفاتیح الجنان ذیل ادعیه ماه رمضان نقل شده است.
[10]رسول خاتم به اصحاب شان فرمودند: "آمِنُوا بِلَیْلَةِ الْقَدْرِ فَإِنَّهُ یَنْزِلُ فِیهَا أَمْرُ السَّنَةِ وَ إِنَّ لِذَلِكَ وُلَاةً مِنْ بَعْدِی عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ وُلْدِه" یعنی: به شب قدر ایمان آورده معتقد شوید زیرا در شب قدر كار (تقدیرات) سال فرود مىآید، و همانا براى آن كار پس از من سرپرستانى هست (و آنان) على بن ابى طالب و یازده تن از فرزندان اویند: الارشاد، ج 2، ص 346.