آخرین ساعات ماه رجب است. لحظه ها را دریاب
وقتی رسول خدا میگوید «هیچ ماهی در حُرمت و برتری نزد خدا به پای «رجب» نمیرسد»[1]، آدم وسوسه میشود که ببیند «رجب» چگونه ماهی است؟
هر چه بیشتر میگردی و بیشتر درباره اش میفهمی تعجبت هم بیشتر میشود.
- در رجب، رحمت الهی بر بندگان میبارد![2]
- هر كس در ماه رجب صدقه بدهد، در روز قیامت خداوند به او پاداشی میدهد که نه چشمی دیده باشد، نه گوشی شنیده باشد و نه به خاطر بشری خطور کرده باشد.[3]
- هر کس در ماه رجب یک روز را روزه بدارد و یک شب را به عبادت خدا بپردازد از عذاب قبر ایمن میشود![4]
- هر کس روز آخر رجب روزه بدارد، از پادشاهان بهشت شود و خداوند شفاعتش را دربارهی پدر، مادر و همهی بستگان و آشنايان و همسايگان بپذيرد، گرچه در ميان آنها کسی مستحق دوزخ باشد![5]
- و یا اینکه خداوند دربارهی این ماه فرموده:
«ماه [رجب]، ماه من است، بنده، بندهی من است و رحمت، رحمت من است. پس هر كه مرا در این ماه بخواند، او را اجابت میكنم و هر كه از من درخواست نماید به او میبخشم و هر كه از من طلب هدایت نماید، او را هدایت خواهم كرد. من این ماه را رشته و ریسمانی میان خود و بندگانم قرار دادهام پس هر كه به این ریسمان بیاویزد به من خواهد رسید.»[6]
از فضایل رجب که میگذری، به دعاهایی میرسی که مخصوص همین ماه است. دعاهایی با مضامینی عمیق که از هدایتگران الهی به یادگار مانده. یکی را انتخاب میکنی و دل میسپاری:
يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ[7]
اى كه براى [گرفتن] همهی خير به او اميد دارم
«كُلِّ خَيْرٍ» که میگویی مبهوت معنای حرفت میمانی. تأمل میکنی. یک بار دیگر زمزمه که نه مَزمَزه میکنی تا ببینی درست خوانده ای؟ به راستی خدا در این ماه همهی همهی آنچه «خیر» است به تو میبخشاید؟!
مطمئن که میشوی، فهرستی بلند از همهی آنچه «خیر» میدانی در ذهنت نقش میبندد. نباید فرصت را از دست دهی. مگر یک سال چند ماه رجب دارد که بتوانی توقع «همهی» خیر را از خالقت داشته باشی؟ میترسی تمام رجب برای شمردن همهی خیر، کم بیاید. به فکر میافتی که گلچین کنی. یکدفعه این کلام خدا را به یاد میآوری که فرمود «بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ»[8] (اگر ایمان داشته باشید، «بَقِيَّةُ اللّهِ» برای شما خیر است). لبخند آرامشی بر روحت نقش میبندد و با همهی وجود «بَقِيَّةُ اللّهِ» را تمنا میکنی.
وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ
و در هر شرّى از خشمش ايمنى جويم
هنوز در اُبُهت «كُلِّ خَيْرٍ» ماندهای که به «كُلِّ شَرٍّ» میرسی. یاد بچگیاَت میافتی. آن وقتهایی که مهمان عزیزی در خانه بود و مادر به حرمت او، دعوایت نمیکرد و شیطنت هایت را پاسخ نمیداد.
و اکنون به سبب حرمت «رجب»، از خشم خدا در برابر هر شرّ و نافرمانی و افسارگسیختگی ایمن هستی. بی اختیار از این که زندهای و در این ماه، نفس میکشی حس برنده بودن پیدا میکنی.
يا مَنْ يُعْطِى الْكَثيرَ بِالْقَليلِ
اى كه در برابر [طاعت] اندک، [پاداش] بسیار میدهد
از این جمله جا نمیخوری. تا بوده همین بوده. همیشه به کاهی، کوهی داده. اصلا انگار دنبال بهانه میگردد تا جایزهای بزرگ بدهد. و اکنون چه بهانهای برتر از «رجب المُرَجَّب»؟
يا مَنْ يُعْطى مَنْ سَئَلَهُ
اى كه عطا كنى به هركه از تو طلب کند
ماه رجب که میآید کافی است لب تر کنی.
می گویند رمضان، ماه مهمانی خداست. میزبان که خدا باشد آب در دل مهمان تکان نمیخورد. اما در رجب بحث صاحبخانه و مهمان نیست. آنقدر خدا در «رجب» با تو راه میآید که هوا برت میدارد تو صاحبخانهای. انگار که گفته باشد «خانه، خانهی خودت است؛ تعارف نکن؛ هرچه خواستی بگو تا مهیا شود».
يا مَنْ يُعْطى مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ
اى كه عطا كنى به كسى كه [حتی] از تو نخواهد
به اینجا که میرسی همهی معادلاتت به هم میخورد. تا حالا فکر میکردی اگر کسی دست نیازش را به سوی خدا دراز کند و به بی نیازی خالق و نیازمندی خود معترف شود، خدا هم از روی لطف و کرمش اجابت میکند. اما حالا ...
دست و پا میزنی تا این رفتار خدا را تحلیل کنی و معادلهی دیگری بسازی. اما جملهی بعد تمام بافتههایت را پنبه میکند!
وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً
و [اى كه عطا كنى به كسى كه حتی] تو را نمیشناسد، از روى نعمت بخشى و مهرورزى
و تو دیگر نمیدانی چه بگویی. ترجیح میدهی بی خیالِ تحلیل و معادله و فهمیدن شوی. چشمانت را به آسمان میدوزی و میگویی:
ای رازقی که به آنها که از تو هیچ طلب نکردهاند هم میبخشایی؛
و ای خالقی که رحمتت را از مخلوقاتی که حتی تو را به خدایی نمیشناسند دریغ نمیکنی؛
اینک من تو را به بی نیازی و قدرت میستایم و دستان خالیام را به سویت بالا میآورم تا بدانی برای رفع نیازم تنها به درگاه تو آمدهام.
پس بگذار از رحمت و فضلت بهره مند شوم و در این ماه شریف از تو بخواهم ...
اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِيَّاكَ، جَميعَ خَيْرِ الدُّنْيا وَ جَميعَ خَيْرِ الْأخِرَةِ
به خاطر درخواستى كه از تو كردم همهی خیر دنيا و همهی خير آخرت را به من عطا کنی
وَ اصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى اِيّاكَ جَميعَ شَرِّ الدُّنْيا، وَ شَرِّ الْأخِرَةِ
و از من به خاطر همان درخواستى كه از تو كردم همهی شر دنيا و شر آخرت را رویگردان سازی
فَاِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مااَعْطَيْتَ
پس آنچه تو دهى چيزى كم ندارد
وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِكَ يا كَريمُ
و بر من از فضلت اى بزرگوار بیفزا.
پروردگارا شهادت میدهم که تو را آنگونه که در این دعا یاد کردم یافته ام. پس به شرافت این ماه که به نام خود منسوبش نمودی دیدگان همگان را به ظهور نجات بخش دوران، مهدی صاحب الزمان روشن نما. چه آنان که ظهورش را طلب میکنند و چه آنها که منتظر آمدنش نیستند و چه آنها که حتی او را نمیشناسند!
ياذَا الْجَلالِ وَ الْاِكْرامِ، يا ذَاالنَّعْمآءِ وَ الْجُودِ، يا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ
آمین یا رب العالمین
[1] . "هُوَ شَهْرٌ عَظِیمٌ ... لَا یقَارِبُهُ شَی ءٌ مِنَ الشُّهُورِ حُرْمَةً وَ فَضْلًا عِنْدَ اللَّهِ": بحارالانوار، ج 94، ص 26.
[2] . رسول خاتم فرمودهاند: "رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَمُّ یصُبُّ اللَّهُ فِیهِ الرَّحْمَةَ عَلَی عِبَادِه" یعنی: رجب، ماه خداست (شهر الله است) که بسیار با حرمت است و در آن، رحمت الهی بر بندگان میبارد: بحارالانوار، ج 93، ص 366.
[3] . امیر مومنان فرموده اند: "مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِی رَجَبٍ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ أَكْرَمَهُ اللَّهُ یوْمَ الْقِیامَةِ فِی الْجَنَّةِ مِنَ الثَّوَابِ بِمَا لَا عَینٌ رَأَتْ وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لَا خَطَرَ عَلَى قَلْبِ بَشَر"ُ: بحارالانوار، ج 94، ص 33.
[4] . رسول خاتم فرموده اند: "وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیاً مَا مِنْ مُسْلِمٍ وَ لَا مُسْلِمَةٍ یصُومُ یوْماً مِنْ رَجَبٍ وَ قَامَ لَیلَةً یرِیدُ بِذَلِكَ وَجْهَ اللَّهِ تَعَالَى إِلَّا ... آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ هَوْلِ مُنْكَرٍ وَ نَكِیر" یعنی: سوگند به آنکه مرا به حق فرستاد هیچ مرد و زن مسلمانی نیست که یک روز از رجب را روزه بدارد و یک شب آن را به عبادت برخیزد و جز رضای خدا نظری نداشته باشد مگر آنکه خداوند او را از عذاب قبر و هول نکیر و منکر در امان میدارد: بحارالانوار، ج 94، ص 49.
[5] . امام رضا علیه السلام فرموده اند: "مَنْ صَامَ أَوَّلَ یوْمٍ مِنْ رَجَبٍ رَغْبَةً فِی ثَوَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ صَامَ یوْماً فِی وَسَطِهِ شُفِّعَ فِی مِثْلِ رَبِیعَةَ وَ مُضَرَ وَ مَنْ صَامَ یوْماً فِی آخِرِهِ جَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ مُلُوكِ الْجَنَّةِ وَ شَفَّعَهُ فِی أَبِیهِ وَ أُمِّهِ وَ ابْنِهِ وَ ابْنَتِهِ وَ أَخِیهِ وَ أُخْتِهِ وَ عَمِّهِ وَ عَمَّتِهِ وَ خَالِهِ وَ خَالَتِهِ وَ مَعَارِفِهِ وَ جِیرَانِهِ وَ إِنْ كَانَ فِیهِمْ مُسْتَوْجِبٌ لِلنَّار" یعنی: هر كه به اشتیاق ثواب، روز اول ماه رجب را روزه بدارد، خدای عزوجل، بهشت را بر او واجب گرداند؛ هر كه روز وسط رجب را روزه بدارد، میتواند دو قبیله [پرجمعیت] مانند ربیعه و مضر را شفاعت كند؛ و هر كه روز آخرش را روزه بدارد، خدای عزوجل او را از پادشاهان بهشت گرداند و شفاعتش را دربارهی پدر، مادر و همهی بستگان و آشنایان و همسایگان بپذیرد، گرچه در میان آنها مستحقان دوزخ باشند: امالی صدوق، ص 10.
[6] . "الشّهرُ شَهری وَالْعبدُ عبْدی وَالرَّحمَةُ رَحْمَتی، فَمَن دَعانی فی هَذاَالشَّهر اَجِبْتُهُ وَ مَن سَأَ لَنی اَعطَیتُهُ وَمَن اسْتَهْدانی هَدَیتُهُ وَجعَلْتُ هَذَاالشَّهرَ حَبْلاً بَینی وَ بَینَ عِبادی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَی": بحارالانوار، ج 95، ص 377.
[7] . بحارالانوار، ج 95، ص 390. متن این دعا در کتاب مفاتیح الجنان موجود است.
[8] . قرآن کریم، سوره هود، آیه 86.
منبع: پایگاه علمی فرهنگی محمد(ص)