خطر وهابیون در تاجیکستان برای پیروان مکتب اهل‌بیت (ع) در این کشور، بسیار زیاد است. آن‌ها به بهانه‌های متعدد به شیعیان برچسب‌های خلاف واقع می‌زنند و ملت و دولت را نسبت به شیعیان بدبین می‌کنند.
تاجیکستان، یکی از پنج جمهوری آسیای مرکزی، به پایتختی شهر دوشنبه است. بیشتر مردم تاجیکستان سنی حنفی هستند. شیعیان تاجیکستان به دو دسته امامیه و اسماعیلیه تقسیم می‌شوند.
اسماعیلیان تاجیکستان اضافه بر شهر دوشنبه پایتخت این کشور، بیشتر در منطقه بدخشان بخصوص شهرهای شیغَنان، واخان، لَغمان و دره‌های اطراف آن ساکن هستند. در ارتفاعات پامیر، نزدیک مرز چین و منطقه اشکاشم نیز جمعیت قابل توجهی از اسماعیلیه سکونت دارند. این گروه از نظر قومی عموماً تاجیک هستند. اسماعیلیان تاجیکستان و افغانستان، از اسماعیلیان نزاری محسوب می‌شوند.
آقای «یوسف حیدر اف» از شیعیان تاجیکستان است که خبرنگار ابنا با ایشان درباره با شیعیان اسماعیلیه و اثناعشری این کشور و وضعیت آن‌ها به گفت‌وگو پرداخت.
ابنا: به عنوان سوال اول درباره وضعیت شیعیان در تاجیکستان بگویید.
تاجیکستان بیش از ده میلیون جمعیت دارد؛ از این تعداد، دو درصد شیعیان اسماعیلی هستند که در بخش بدخشان زندگی می‌کنند.
در تاجیکستان آمار رسمی در رابطه با شیعیان اثنی عشری وجود ندارد اما بر اساس تحقیقات میدانی، حدود 10 هزار شیعه اثنی‌عشری در این کشور زندگی می‌کنند که بیشتر آن‌ها در دوره شوروی از بخارا و سمرقند به تاجیکستان هجرت کرده‌اند. همچنین از سال 1996 میلادی، زمانی که مسیرها باز شد، بسیاری از جوانان تاجیکستان که نسبت به خاندان پیامبر و اهل‌بیت(ع) ارادت داشته و دارند، برای کسب معارف اسلامی به جمهوری اسلامی ایران سفر کردند و در شهرهای مختلف ایران به تحصیل می‌پردازند.
ابنا: آیا محدودیتی برای تبلیغ اسلام در کشور شما وجود دارد؟
بدیهی است که اقلیت‌های مذهبی نسبت به آحاد جامعه در شرایط سختی به سر می‌برند و به همین خاطر است که با وجود جمعیت قابل توجهی از شیعیان، امکان ساخت حسینیه برای آنان فراهم نشده است هرچند که مسجدی برای اسماعیلیه در پایتخت (دوشنبه) ساخته شده و مراسم عبادی خویش را آنجا برگزار می‌کنند.
خطر وهابیون در تاجیکستان برای پیروان مکتب اهل‌بیت (ع) در این کشور، بسیار زیاد است. وهابیون برای رسیدن به مقصودشان در میان شیعیان نفوذ کرده و آدرس و محل زندگی‌شان را شناسایی می‌کنند. آن‌ها به بهانه‌های متعدد به شیعیان برچسب‌های خلاف واقع می‌زنند و ملت و دولت را نسبت به شیعیان بدبین می‌کنند.
ابنا: وضعیت مدارس دینی و مراکز تربیتی اسلامی در کشور شما چگونه است؟
تاجیکستان تنها یک مدرسه دینی رسمی به نام امام ابوحنیفه دارد که با نظارت حکومت و مطابق با قوانین و مقررات آن اداره می‌شود. این مدرسه پاسخ‌گویی نیازهای نسل جوانِ مشتاق به تحصیل و به‌خصوص در حوزه معارف ناب اسلامی نیست و منابع پیروان سایر مذاهب نیز در این مدرسه جایگاهی ندارد.
ابنا: برای تبلیغ اسلام از نظر فرهنگی چه اقداماتی انجام می‌دهید؟
برنامه‌های فرهنگی به شکل‌هایی مثل کلاس‌های قرآن، مراسم عزاداری و ... به‌صورت آشکار برگزار نمی‌شود البته طی چند سال اخیر افراد ارادتمند به مکتب رسول اکرم(ص) و خاندان اهل‌بیت(ع) در شهرهای مختلف مراسم عزاداری را در منازل خود برگزار می‌کنند.
ابنا: آیا برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ها و شکل‌دهی اجتماع پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) رسانه دارید؟
برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ها و نیز شکل‌دهی اجتماع، رسانه خاصی نداریم. معمولاً دوستان به هم اطلاع می‌دهند و افراد به بهانه‌های مختلف به خانه همدیگر می‌روند و مراسم‌های مذهبی برگزار می‌کنند.
ابنا: درباره فعالیت وهابیون در تاجیکستان توضیح بفرمایید و بگویید که وهابیون برای جذب مردم تاکنون چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
چون اکثریت جمعیت کشورهای آسیای مرکزی را اهل سنت تشکیل می‌دهند، در کانون توجه سعودی‌ها قرار دارند. از سال 2010 که عربستان سعودی سفارت خود را در تاجیکستان باز کرد، تبلیغات وهابیت در این کشور چند برابر شد. عربستان با تبلیغات گسترده ازجمله انتشار کتاب‌های مذهبی با قرائت وهابی، اعطای کمک‌های مالی به جریان‌های وابسته به خود در تاجیکستان، تأسیس مساجد و نهادهای مبلغ وهابیت و همچنین اعزام مبلغان وهابی توانست تفکرات وهابی را به تاجیکستان صادر نماید.
ابنا: چند درصد جوانان تاجیکستانی به تفکرات تکفیری و افراط گری متمایل شدند؟
نمی‌توان درصد دقیقی مشخص کرد اما با حضور در مساجد و مدارس تاجیکستان احساس می‌شود که حدود 10 درصد و حتی گاهی تا 20 درصد، افکار سلفی افزایش پیدا کرده است. گرایش سلفی و وهابی از سال 1999 میلادی وجود داشت و این افراد از نحوه لباس پوشیدن، ریش گذاشتن و نمازخواندن قابل‌شناسایی بودند و این نشان می‌داد که گرایش به سلفی روزبه‌روز در حال افزایش است.
ابنا: وهابیت در تاجیکستان یکی از موانع اصلی گسترش پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) به‌حساب می‌آید؛ راه‌حل شما برای مقابله با این تهدید و مانع چیست؟
روش ما در راه تبلیغ اسلام، سیره اهل‌بیت(ع) است؛ آن‌چنان‌که امام رضا(ع) می‌فرمایند: «خداوند، رحمت كند آن بنده‌ای را كه علوم ما را فراگيرد و به مردم بياموزد، كه اگر مردمْ زیبایی‌های گفتار ما را می‌دانستند، از ما پيروى می‌کردند.» لذا برای تبلیغ و گسترش شیعه در تاجیکستان همین که از گفتار، کردار و خوبی‌های اهل‌بیت(ع) گفته شود، کافی است.
در کشور تاجیکستان سطح فکری دانش‌آموزان، طلاب و کسانی که محب خاندان رسول اکرم(ص) هستند، از نظر گفتار و رفتار بسیار بالاست و همین شیوه اگر ادامه پیدا کند، بسیاری از جریان‌های سلفی‌ها و وهابی‌ها که به پشتوانه حمایت مالی سعودی فعالیت دارند، خنثی خواهند شود. همچنین باعث می‌شود تا مردم به سمت پیروان اهل‌بیت(ع) گرایش بیشتری پیدا کنند و نیز اعتدال و زندگی مسالمت‌آمیز را فراگیرند.
ابنا: در طول فعالیت‌های شما، غیر از مشکل وهابیت با موانع دیگری هم مواجه بوده‌اید؟
بله، موانع دیگری در راه تبلیغ اسلام وجود دارد؛ جمهوری تاجیکستان نسبت به تبلیغ، چارچوب و قوانین خاصی دارد و هرکسی به‌راحتی نمی‌تواند در مسجد، امام جماعت باشد یا قرآن کریم را تدریس کند؛ انجام این کارها نیازمند مجوز است و معمولاً این مجوزها به هرکسی داده نمی‌شود. مجوزها به کسانی داده می‌شود که مورد تأیید حکومت باشند. با توجه به اینکه بالای 95 درصد جامعه تاجیکستان حنفی مذهب هستند، در مساجد، مدارس و حتی در منازل هیچ‌کس حق ندارند بدون اجازه دولت، قرآن کریم را حتی به فرزندش تعلیم دهد. بنابراین، غیر از بحث سلفی و وهابیت، این محدودیت‌ها یکی از موانع تبلیغ اسلام در این کشور است اما علی‌رغم وجود موانع، پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) در تاجیکستان همچنان در تلاش‌اند وظایف خود را انجام داده و اطلاعات و آگاهی مردم نسبت معارف اسلام ناب محمدی (ص) را افزایش دهند.
منبع: ابنا
