ترجمه تازه از کتاب الغدیر با حضور آیت الله سیدعلی میلانی و مترجم اثر در بنیاد فرهنگی امامت رونمایی شد.
آیت الله میلانی در این مراسم با غیرقابل توصیف خواندن اخلاص و شور علامه امینی به امام علی(ع) اظهار داشت: زمانی که ایشان را در حرم امام علی(ع) می دیدیم، به رغم ابهت در سیما و صدای شخصی، چشمانشان همیشه در زیارت جامعه ای که از حفظ می خواندند اشکبار بود و این حالات همه مردم را به سمت ایشان جلب می کرد.
او تصریح کرد: همین اخلاص در کار و سوز وگدازها باعث اعتلای این کتاب شد و آن را به کتاب ماندگارعالم تشیع مبدل کرد که هیچ نقد علمی بر این کتاب وارد نیست و نخواهد بود.
استاد حوزه علمیه گفت: این کتاب از کتبی است که باعث افتخار ما است؛ ولی نمی توانیم زحمات کسانی که با ایشان در تالیف و نشر این کتاب همراهی کردند را نادیده بگیریم؛ در این بین صاحبان کتابخانه های خطی و گرانبها در این مسیر زحمات بسیاری کشیدند؛ مرحوم اردوبادی زحمات بسیاری در کنار مرحوم علامه کشید که قابل انکار نیست.
آیت الله میلانی ضمن تقدیر از کسانی که در پدیدآمدن کتاب الغدیر با علامه امینی همکاری کردند، یادآورشد: مرحوم آیت الله میلانی مایه دلگرمی مرحوم علامه برای تالیف این کتاب بود؛ برخی تصور می کردند که این کتاب خلاف وحدت و تقیه است ولی مرحوم آیت الله میلانی و برخی از بزرگان حوزه در آن زمان مایه دلگرمی مرحوم علامه بودند و حتی در چاپ اول مرحوم میلانی مقدار بسیاری از این کتاب خریداری و هدیه دادند.
او ضمن تقدیر از ترجمه این کتاب، آن را اقدامی ضروری دانست افزود: این موسسه، یک موسسه آموزشی است که مبلغان امامتی را تربیت می کند ولی این کتاب یک کتاب مبناست و باید تولید می شد و در مسیر تکمیل کار بزرگان علما به خصوص علامه امینی بود.
الغدیر اساس برخی از مطالعات امامت پژوهی باشد
حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی هم در سخنانی ابراز داشت: علی رغم بازگویی فراوان، کتاب گرانسنگ الغدیر همچنان در دایره فارسی زبان آنچنان که باید قدرشناسی نشده است.
مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت با بیان اینکه الغدیر یک نقطه درخشان در تاریخ امامت پژوهی است؛ عنوان کرد: اگر به مجلدی از مجلداتی که در این خصوص نوشته شده، سری بزنیم، متوجه عظمت این کتاب خواهیم شد؛ اگر به تاریخ حادثه تاریخی و دلیل گرانسنگ حدیث غدیر خم بنگریم، می بینیم که در بین قدمای از علمای شیعه و سنی، این حدیث یک امر مسلم است.
او اظهار کرد: حدیث غدیر به حدی مسلم است که حتی افرادی که به نقد شیعه نیز پرداخته اند، هیچگاه حدیث غدیر را رد نکردند؛ سند این روایات به هیچ شکل حتی از سوی لجوج ترین افراد قابل رد نیست.
سبحانی خاطرنشان کرد: مرحوم علامه امینی بر این نکته تاکید می کند که از نظر اصل حادثه و روایتی که در غدیر آمده، مساله نصب ولایت بر اساس سند و واقعیت قابل رد نبود تا در قرن ۶ و ۷ افرادی چون ابن حزم اندلسی و سپس ابن تیمیه در آن تشکیک کردند و بعدها نیز سعی در تردید شد.
استاد حوزه علمیه قم افزود: مرحوم علامه امینی دو کار بزرگ انجام داد که می تواند الگوی پژوهش های امامت پژوهی باشد؛ اولین کار بزرگ ایشان، حجت سازی بود؛ وی بیان می کند که حدیث غدیر مسلما متواتر است؛ بلکه ایشان در کنار روایت حدیث به شعر و لطائف و تفسیر و الگوهای دیگر و تمام وجوهی که می تواند به اثبات این مدعی کمک کند می پردازد؛ وی بیان می کند که من نمی خواهم بگویم که کسانی که منکر غدیر هستند خطا می کنند؛ بلکه آنقدر حجت می آورم تا به آنها ثابت شود که اگر با این همه حجت غدیر را رد کنند در واقع معاند هستند.
او گفت: تمام مسایل مرتبط به امامت در این کتاب وجود دارد؛ وی تنها به حدیث غدیر بسنده نکرده و تمام ادله امامت را از آیات و حوادث و روایات بیان کرده؛ ایشان محور را حدیث غدیر قرار می دهد ولی از همه عوامل استفاده می کند؛ اصرار علمای بزرگ ما از جمله شیخ مفید روی مساله مولا در حدیث غدیر، تاکید بر این امر کلیدی است.
سبحانی اظهار کرد: نقد کتبی که در نقد شیعه نوشته شده در کتاب الغدیر وجود دارد و به همه آنها پاسخ می دهد؛ کار دوم الغدیر آن بود که غدیر را باید محور قرار داد و آن را از حاشیه بیرون آورد؛ این مساله می تواند پایه و اساس برخی از مطالعات امامت پژوهی باشد.
او گفت: الغدیر به ما نشان داد می توان پای مکتب ایستاد و بر اصول پای شمرد و آن را قهرمانانه مطرح کرد و رقیب را نقد کرد و همچنان بر اصل وحدت ملتزم کرد؛ کسانی که گمان می کنند وحدت در گرو پرده پوشی ها است در اشتباه هستند؛ نشان وحدت بیانیه ای است که شهید مطهری بر نوشته ایشان در خصوص الغدیر دارد و این اثر ثابت کرد که وحدت به معنی نگفتن نیست؛ بلکه می توان با این منطق غیرقابل رد این بحث را قبول کرد.
مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت تصریح کرد: مرحوم علامه امینی مصر بودند که عین متن با همه خصوصیات منتشر شود و این ترجمه نیز همین حسن را دارد؛ نکته دیگر آن است که گاهی خطاهایی که در چاپ رخ داده که در اشعار نیز مشاهده می شود ولی با کمال دقت نسخ مختلف دیده شده است و در پاورقی به آن اشاره شده؛ این ترجمه تا حدودی سعی کرده متن عربی را نیز تصحیح کند.
او گفت: هر جلد در یک جلد ترجمه شده است؛ ولی در ترجمه گذشته هر جلد عربی به دو جلد فارسی ترجمه شده است؛ همچنین در حاشیه این ترجمه نشانه ها و شماره صفحات عربی در دو نسخه عربی بیان شده است.
ساختار نحوی زبان عربی نباید در ترجمه فارسی رعایت شود
علی موسوی گرمارودی هم در سخنانی، رجمه متون سنگین عربی از جمله الغدیر را نیازمند برخورداری از دانش وسیع زبانی و معنوی و فرهنگی کامل دانست و با بیان اینکه نثر خسی در میقات جلال آل احمد الگویی برای نثر امروز است، تصریح کرد: در یک ترجمه درست و روان نباید ساختار نحوی زبان عرب رعایت شود که این امر نیز مشکلات بسیاری را با خود همراه دارد زیرا به طور کلی در عربی و فارسی تفاوت های بسیاری در کاربرد فعل در اول و آخر جمله و حروف اضافه و صفت وجود دارد.
او بیان کرد: این تفاوت های ادبی باعث می شود که معانی نیز به شکل دیگری دریافت شود؛ به همین جهت کسی باید این ترجمه ها را به عهده بگیرد که کاربردهای جوازی شعری و معنوی و نثری را به خوبی بداند زیرا اگر کسی به این دو حوزه تسلط نداشته باشد قطعا در وادی اشتباهات گسترده خواهد افتاد.
موسوی گرمارودی، حفظ امانت را جدا از مساله حفظ سیاق زبان پارسی دانست و گفت: شهید مطهری نیز به این مساله در خصوص یکی از ترجمه های قرآن(مرحوم پاینده) اشاره و نمونه های این مساله فنی را بیان می کند.
او ادامه داد: دستگاه تاکیدات زبان فارسی با تاکیدات زبان عربی که از شاخه های زبان سامی است کاملا متفاوت است و عدم فهم دقیق این مساله از سوی مترجم ممکن است ترجمه ها را از نظر معنوی دچار اشتباهات فاحش کند.
علامه امینی الغدیر را در بستری هنری خلق کرد
در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین حسینی ژرفا با اشاره به آغاز این کار از سال ۱۳۸۰ گفت: این کار پس از گذشت ۱۰ سال به ثمر نشست و در این راه، کمک های حجت الاسلام والمسلمین نبوی تاثیرگذار بود.
او اظهارکرد: مرحوم علامه کار بدیعی در این کتاب انجام داده است که بستر هنری را برای یک کار سترگ علمی برگزیده است؛ نثر عربی مرحوم علامه در این کتاب بسیار عجیب است و گویا عنایت خاص داشتند که این شکوه و جمال و زیبایی را نیز در کنار محتوای این کتاب به رخ بکشند؛ زیرعنوان ایشان در این کتاب، کتاب دینی علمی و فنی یا هنری و تاریخی و ادبی و اخلاقی است که خود ایشان ذکر می کند.
مترجم کتاب الغدیر اظهارکرد: ایشان پس از مجلد یک، در ده مجلد دیگر، در بستر غدیریه ها این مسائل علمی و تاریخی و هنری را می ریزد؛ ایشان می تواند قالب های دیگری را انتخاب کند، بلکه ایشان هنر را بستر این اثر قرار می دهد؛ این ابتکار برکت های بسیاری فراهم کرده است که نخستین آن، سرخم کردن بزرگان ادب پیش این اثر است.
او اظهارکرد: خرسندیم که این گروه توانست این تراث عظیم شیعه را حفظ کند؛ در این بین باید مترجمان قدیم را نیز پاس بداریم که این هفت دانشمند خدمت بسیاری به مکتب اهل بیت(ع) کردند ولی در این بین خلاهایی وجود داشت که این اثر سعی داشت قدم تکمیلی را برای کامل کردن کار بردارد.
منبع: شفقنا