مسجد جامع ورامین
مسجدهای جامع در تمام دوران طلایی تمدن اسلامی، نشانهای از عظمت و آبادانی یک شهر بودهاند. مسجد جامعِ ورامین یکی از نمونههای شاخصی این مساجد است که پس از چندین قرن، هنوز میتوان اوج هنر معماری ایلخانی را در آن مشاهده کرد. این بنا در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. در این مسجد که از جمله دیدنیهای تاریخی ورامین محسوب میشود؛ میتوان اوج هنر آجرکاری، کاشیکاری، گچبری و سوزنکاری را مشاهده کرد. آثاری که جزء برترین نمونههای هنر معماری در ایران بعد از اسلام محسوب میشوند. کتبیههای تاریخی در این بنا وجود دارد که با ارزشترین آنها کتیبه سوره جمعه در متن و کتبیههای کوفی در حاشیه بوده که مزین به انواع طرحهای اسلامی هستند و به خطهای عربی، کوفی و فارسی به نگارش در آمدهاند.
مسجد جامع ورامین ساختمانی مستطیلی به طول تقریبا ۶۶ متر و عرض ۴۳ متر است. مسجد نقشه منظم و چهارگوشی دارد و بنای دیگری به آن متصل نیست. در بخشهای مختلف بهشکلهای گوناگون از آجر استفاده شده که بر زیبایی بنا افزوده است. این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوانی بوده و شامل سردر در شمال، شبستان در جنوب، رواق در شرق و غرب میشود. ورودی آن در ضلع شمالی قرار دارد که توسط ایوانهای شرقی و غربی به ضلع جنوبی میرسد؛ جایی که محل نمازخانه است. ضلع شرقی نقش ورودی-خروجی فرعی را ایفا میکرد. در حال حاضر، اطراف مسجد خالی است و معلوم نیست در گذشته، معماری اطراف آن چگونه بوده است.