جمهوری سوسياليستی متحده میانمار یا برمه سابق، از کشورهای جنوب شرقی آسیاست، اسلام در قرن اول قمری وارد این سرزمین شد. از ۱۹۴۸ که این کشور به استقلال رسید، مسلمانان تحت فشار قرار گرفتند، به گونه‌ای که بیش از نیم‌میلیون مسلمان به کشورهای دیگر مهاجرت کردند.

ميانمار يا برمه سابق با مساحتی در حدود ۶۷۶۵۷۸ كيلومتر مربع و جمعيتی قريب به ۶۰ ميليون نفر در منطقه جنوب شرق آسيا واقع گرديده است. اين كشور از شمال و شمال شرقی با چين، از شرق و جنوب شرقی با تايلند، ‌از جنوب و جنوب غربی با خليج بنگال و از شمال غرب و شمال با بنگلادش و هند همسايه مي باشد. پايتخت ميانمار شهر نایپیداو و نژاد مردم آن برمه ای ـ كه شاخه ای از خانواده تبتی و چينی می باشدـ است. بيش از ۸۰ درصد از اهالی برمه به زبان «تبتی- برمه ‏ای» تكلم می‏ كنند. در عين حال زبان انگليسی نيز به طور گسترده‏ايی در اين كشور بكار برده می شود.

دين رسمی كشور ميانمار بوديسم مي باشد. طبق آمار رسمي ۷۵ تا ۸۵ درصد از جمعيت برمه را بودايی‏ها تشكيل می دهند. دين حنيف اسلام نيز با ۷ ميليون نفر جمعيت، جزء اديان رايج در اين كشور مي باشد. برخي منابع، پيشينة ورود اسلام به ميانمار را متعلق به اوايل قرن چهارده ميلادی می ‏دانند كه طی آن ساكنان اين سرزمين بر اثر تماس با تجار مسلمان هندی، ايرانی و ... به دين مبين اسلام گرويدند. در عين حال نقش ايرانيان در ورود و نشر اسلام در برمه غير قابل انكار و امری مسلم به نظر می رسد. دليل آن نيز وجود خانواده ‏های متعددی از ايرانيان قديم با اسامی و شهرت های ايرانی است.

اكثريت مسلمانان ميانمار حنفی و شافعی مذهب می‏ باشند. پيروان اهل بيت (ع) نيز در حدود ۲۰ هزار نفر از اين تعداد را شامل می شوند. تركيب قومی جامعه شيعيان ميانمار عمدتاً ايرانی و هندی است كه در شهرهای رانگون،‌ مندلی، اماراپورا، تانگجی، ‌پروم،‌ مالمين،‌ ميك چی تا و ساندوی پراكنده ‏اند.

حكومت ميانمار يك حكومت نظامی با گرايش‌های سوسياليستی مي‌باشد. لذا در چنين شرايطی وضعيت شيعيان نيز همانند ساير مذاهب اسلامی اين كشور نمی‌تواند مطلوب باشد. استبداد سياسی، فرهنگی و اجتماعی مانع اصلی رشد و بالندگی مذهب در اين كشور به شمار مي‌رود.

اوضاع مسلمانان و شيعيان در ميانمار

حدود ۲۵۰۰ مسجد در ميانمار وجود دارند كه فقط ۲۲ تا از آنها مسجد شيعيان هستند. «مسجد جامع شيعيان مغول» كه توسط شيعيان مهاجر ايرانی در يانگون ساخته شده است، بهترين و زيباترين مسجد در ميانمار است كه در سال ۱۹۱۴ بجای مسجد قبلی كه در سال ۱۸۵۲ از چوب ساخته شده بود، احداث گرديده است. اينكه چندسال قبل از سال ۱۸۵۲ اين مسجد ساخته شده بوده است، كسی نمی داند.

همچنين حدود ۲۰۰۰ مدرسه در سراسر ميانمار براي اهل سنت وجود دارد. البته مكانهايی براي آموزش های مذهبی شيعيان توسط مرحوم دكتر عطاالله شيرازی در يانگون سازماندهی شده است. ضمن اينكه در مسجد شيعيان مغول نيز مدرسه وكلاسهای تعلميات دينی برگزار مي شود.

هرساله در ماه محرم و صفر مراسم عزاداری براي سالار شهيدان برگزار می شود و در روز عزاداری عاشورا هر دسته راهپيمايی در خيابان به راه مي افتد. همانگونه كه دو قرن قبل شيعيان ايرانی كه به ميانمار مهاجرت كرده بودند، اينكار را  تمام می دادند.

در مجالس عزاداری و راهپيمائی عاشوار و اربعين و عزای برخی معصومين (ع) از جمله امام رضا (ع)، نوحه خوانی به زبان اردو و فارسی انجام می شود.

مراسم ديگری كه قبل از روز عاشورا برگزار مي شود، مراسم «مهر آتش» است كه شيعيان هند آنرا به ميانمار ارمغان آورده اند وآتشی برپا مي كند و در ايام عزاداری بر آن قدم می گذارند و عبور می كنند. اصل اين مراسم مربوط به هندوهاست كه در واقع شيعيان هندی كه قبلاً هندو بوده و بعداً به اسلام گرويده اند آنرا در اين آئين جديد نيز اجرا می كنند.

سازمان اسلامی مسلمانان شيعه پيرو اهل بيت (ع) ميانمار

اين سازمان در سال ۱۹۴۵ در ميانمار تشكيل شده است. پس از رحلت دومين رئيس اين سازمان يعني مرحوم محمدتقی اصفهانی، مرحوم دكتر عطاالله محمدشفيع شيرازی حاج مانگ مانگ تا، در سال ۱۹۷۳ به رياست اين سازمان برگزيده شدند.

ساير سازمانهای شيعی ميانمار عبارتند از: جوانان حيدری، انجمن حيدريه، انجمن جعفريه، سازمان فاطميه، انجمن زينبيه، جامعه روحانيون ميانمار، جوانان امام زمان (ع)، كميته عزاداری حسين (ع)، انجمن عباسيه و ... .

وضعيت اقتصادی شيعيان در ميانمار

باروي كار آمدن سوسياليستهای پس از كودتای سال ۱۹۶۲ و ظهور ديكتاتوری ارتش، فرا بزرگ مغزها از ميانمار به كشورهای خارجی همچون هند، پاكستان، انگلستان، شمال آفريقا، كانادا، آمريكا و ديگر كشورها صورت پذيرفت. در اين ميان جامعه شيعيان نيز تعداد زيادی از خانواده ها و افراد تحصيلكرده متمول و برجسته خود را از دست داد؛ بعنوان مثال رئيس وقت كميساريای عالي پناهندگان سازمان ملل به همه مسلمانان شيعه خوجه خود دستور داد به شمال آفريقا مهاجرت كنند و همه آنان بدون استثناء به آفريقا فرار كردند و لذا امروزه شيعيان در ميانمار مغازه داران كوچكي هستند كه از عهدده مخارج سنگين و فرارسيده زندگی از قبيل غذا و لباس و هزينه تحصيل فرزندانشان برنمی آيند و مسقف منازل آنان در طي چهار ماه باران های موسمی مدام چكه می كند.

شيعيان مغول ( ايرانی)

 واژه مغول كلمه ای  است كه از قديم به يادگار مانده است كه به ايرانيان و فارسی زبانانی كه در آن زمانها به برمه آنوقت مي آمدند از سوي مردم بومی اطلاق می شد.

ايرانيها با همسران بومي (اهل برمه) ازدواج مي كردند و در هر شهري كه اقامت مي كردند به ثروتمندترين مرد آن شهر تبديل مي شوند و به ساخت مقبره، مسجد و حسينيه ها در شهرهای مختلف می پرداختند. علاوه بر موارد فوق، امامباره های كاشاني، شاهباز و غيره نيز توسط ايرانيان ثروتمند و شاهزادگان ايرانی در سالهاي ۱۸۹۶ و ۱۸۵۵ و ... ساخته شده است.

مقبره شيعيان مغول (ايرانی) در مركز يانگون واقع است كه در سال ۱۸۵۶ توسط بهادر خان احمد اصفهانی كه نخستين كنسول ايران در برمه بوده، بنام مسجد شيعيان مغول وقف شد ولي اخيراً روحانيون نوپای ميانمار نسبت به آن ادعا دارند.

آموزش های اسلامی در ميانمار

«این امر مهم را سازمان اسلامی مسلمانان شيعه پيرو اهل بيت (ع) ميانمار» همواره توجه خاصی به آموزش های مذهبی جوانان در ميانمار داشته است انجام می دهد. 

منبع: ابنا