کتاب شیعیان جمهوری آذربایجان ضمن آنکه نگاهی مختصر به تاریخچه تشیع و وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی جمهوری آذربایجان دارد، اوضاع جمعیتی، اقوام و فرق دینی و ساختار اقتصادی، همچنین سیاسی این کشور را مورد توجه قرار می دهد و به شرایط شیعیان در آذربایجان می پردازد.
عنوان: شیعیان جمهوری آذربایجان
نویسنده: ولی جباری با راهنمایی محمود تقی زاده داوری
ناشر: انتشارات شیعه شناسی
سال: ۱۳۸۹
چاپ: اول
قیمت: ۴۵۰۰ ریال
تألیف این کتاب از سوی ولی جباری با راهنمایی محمود تقیزاده داوری صورت گرفته و در ۳۶۸ صفحه و در قطع وزیری در سال ۸۹ چاپ و روانه بازار شده است.
در مقدمه این کتاب آمده است: جمهوری آذربایجان اگرچه از نظر درصد جمعیتی دومین کشور شیعه‌نشین جهان اسلام به شمار می‌آید ولی مردم آن به دلیل آنکه چند دهه از آموزه‌های اسلامی و شیعی دور بوده و برداشت‌های درستی از اسلام و جمهوری اسلامی ایران ندارند
در این کتاب، از روش ها و ابزارهای گوناگون برای گردآوری اخبار و اطلاعات استفاده شده است. از جمله روش پرس و جو. در این نوع مطالعه، ترکیبی از مطالعات میدانی، کتابخانه ای، مطالعات و معاینات محقق در سفرهای متعدد به این کشور و سرانجام تحلیل مصاحبه ها با کارشناسان امور قفقاز، طلاب علوم دینی و دانشجویان، مسافران و زائران این کشور است.
این پژوهش ضمن آنکه نگاهی مختصر به تاریخچه تشیع و وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی جمهوری آذربایجان دارد، اوضاع جمعیتی، اقوام و فرق دینی و ساختار اقتصادی را مورد توجه قرار می دهد. بررسی ساختار سیاسی کشور و نقش احزاب و گروههای سیاسی و فعالیتهای گروههای شیعه اسلام گرا که پس ازپیروزی انقلاب اسلامی ایران رشد یافته است، بررسی می شود. نیز در مبحث فرهنگ به تفصیل ادبیات ، پوشش ها ، رسانه ها ، اماکن مذهبی، آئینهای مذهبی آداب و رسوم قرار گرفته و به دلیل اهمیت روحانیت شیعه ، فصل جداگانه ای به تاریخچه و عملکرد و مطالعه ابعاد امورات دینی و چالشهای روحانیون با حکومت این کشور اختصاص یافته است . در پایان ضمن بررسی روابط این کشور با جمهوری اسلامی ایران و بخصوص حوزه علمیه قم ، جمع بندی و نتیجه گیری لازم ارائه شده است
این کتاب از ده فصل تشکیل شده است که با یک سیر منطقی، چیدمان دارد. در فصل اول، به نحوه ورود اسلام و تشیع به این دیار می پردازد و آغاز استقلال این جمهوری، پایان این فصل را رقم می زند. در بخش دوم بیشتر به جغرافیای فیزیکی و انسانی پرداخته و با این نگاه به فصل سوم می رسد و در آن آمارهای جمعیتی، تعداد شیعیان و نیز پراکنش پیروان ادیان و مذاهب و حتی قومیت ها در این کشور را جستجو می کند.
بحث از ساختار اقتصادی آذربایجان و نیز وضعیت نقش اسلام گراها در اقتصاد این جمهوری مورد توجه فصل چهارم است. و فصل پنجم، تشرح ساختار سیاسی، ارتش، احزاب موافق و مخالف، جریان های غربگرا و شرق گرا را رسالت خود می شمارد و البته در همبن فصل جایگاه گروه های اسلامی شیعی – چه پیش و چه پس از انقلاب اسلامی ایران- بررسی می شود. و به طور مصداقی فعالیت آنها را در ادامه می پوید.
در فصل ششم، نظام آموزش را رصد می کند و جایگاه دین در این سیستم و نیز حجاب در دانشگاه ها را بررسی کرده است. فصل هفتم و هشتم از مهمترین فصل های کتاب است. که به فرهنگ و نظام روحانیت شیعه پرداخته است. خط، زبان، ازدواج، پوشش، مطبوعات، رسانه های تصویری، اماکن عبادی، آئین های مذهبی، رابطه روحانیت با حکومت، می پردازد.
فصل نهم کتاب مناسبات ایران و آذربایجان را در حوزه های مختلف خصوصا فرهنگی مثل اعزاممبلغ و ایجاد مدارس دینی و احداث مساجد گزارش می دهد. و در فصل دهم به نتیجه گیری و تحلیل می رسد.
فصلهای دهگانه این کتاب عبارتند از :
فصل اول: تاریخچه تشیع در جمهوری آذربایجان
فصل دوم : وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی
فصل سوم:جمعیت
فصل چهارم : ساختار اقتصادی
فصل پنجم :ساختار سیاسی
فصل ششم:آموزش و پرورش و آموزش عالی
فصل هفتم:فرهنگ
فصل هشتم :سازمان روحانیت شیعه
فصل نهم: روابط با جمهوری اسلامی ایران و حوزه علمیه قم
فصل دهم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
فهرست منابع و مآخذ
