بسیاری از بزرگان اهل سنت حدیث غدیر خم را متواتر، صحیح و یقینی دانسته‌اند
رئیس پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به مناسبت عید سعید غدیر در یادداشتی آورده است: بسیاری از بزرگان اهل سنت حدیث غدیر خم را متواتر، صحیح و یقینی دانسته‌اند. ذهبی متوفای ۷۴۸ ق در کتاب سیر اعلام النبلا جلد۱۴، در ترجمه ابن جریر طبری متوفای ۳۱۰ق می‌نویسد: طبری طرق حدیث غدیر را در چهار جزء جمع کرده که بخشی از آن را من دیدم و به خاطر وسعت روایات موضوع بهت‌زده شده و به وقوع این خبر جزم پیدا کردم. و هم او در تذکره الحفاظ جلد۲ می‌نویسد: یک جلد از مجلدات طرق حدیث غدیر را که طبری جمع‌آوری کرده دیدم به خاطر وسعت روایاتش مبهوت کار طبری و این حدیث گردیدم. آلوسی (۱۲۷۰ق) در کتاب روح المعانی جلد۳، از قول ذهبی می‌نویسد: عبارت «من کنت مولاه فعلی مولاه» متواتر است و یقیناً پیامبر آن را گفته است عبارت «اللهم وال من والاه» نیز زیاده ایست که سندی قوی دارد. ابن حجر عسقلانی (م۸۵۲ق) از بزرگان علم رجال در کتاب فتح الباری جلد۷ که در شرح صحیح بخاری نوشته شده، می‌نویسد: حدیث «من کنت مولاه فعلی مولاه» را نسائی و ترمذی نقل کرده‌اند و روایت کثیر الطرق است و بسیاری از اسناد آن صحیح و حسن است. و هم او در کتاب تهذیب التهذیب جلد۷ می‌گوید ابن عقده طرق این حدیث را از بیش از هفتاد صحابی جمع کرده است. ابن حجر هیتمی متوفای ۹۷۴ ق در کتاب الصواعق المحرقه ج۱ می‌نویسد: حدیث غدیر حدیث صحیحی است که شکی در آن نیست و بزرگانی چون ترمذی، نسائی و احمد آن را نقل کرده و طرق آن واقعاً زیاد است از همین رو شانزده صحابی بلکه به نقل احمد سی صحابی این حدیث را از پیامبر شنیده‌اند و بسیاری از اسناد آن صحیح و حسن هستند.
ابو حامد امام محمد غزالی متوفای ۵۰۵ ق، صریح‌تر از دیگران در کتاب سرالعالمین و در مجموعه رسائل این گونه اعتراف می کند: « و اجمع الجماهیر علی متن الحدیث من خطبته فی یوم عید غدیر خم باتفاق الجمیع وهو یقول: «من کنت مولاه فعلی مولاه» فقال عمر بخ بخ یا أبا الحسن لقد أصبحت مولای ومولی کل مولی فهذا تسلیم ورضی وتحکیم ثم بعد هذا غلب الهوی تحب الریاسه وحمل عمود الخلافه وعقود النبوه وخفقان الهوی فی قعقعه الرایات واشتباک ازدحام الخیول وفتح الأمصار وسقاهم کأس الهوی فعادوا إلی الخلاف الأول: فنبذوه وراء ظهورهم واشتروا به ثمناً قلیلا».
او می گوید: «از خطبه های رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) خطبه غدیر خم است که همه مسلمانان بر متن آن اتفاق دارند. رسول خدا فرمود: هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی مولا و سرپرست او است. خلیفه دوم پس از این فرمایش رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به علی (علیه السلام) این گونه تبریک گفت: تبریک، تبریک، ای ابوالحسن، تو اکنون مولا و رهبر من و هر مولای دیگری هستی. این سخن خلیفه دوم حکایت از تسلیم او در برابر فرمان پیامبر و امامت و رهبری علی (علیه السلام) و نشانه رضایتش از انتخاب علی (علیه السلام) به رهبری امت دارد؛ اما پس از گذشت آن روز ها، ایشان تحت تأثیر هوای نفس و علاقه به ریاست و رهبری خودش قرار گرفت و استوانه خلافت را از مکان اصلی تغییر داد و با لشکر کشی ها، برافراشتن پرچم ها و گشودن سرزمین های دیگر، راه امت را به اختلاف و بازگشت به دوران جاهلی هموار کرد و از مصادیق این سخن شد: (فنبذوه وراء ظهورهم واشتروا به ثمناً قلیلا). پس، آن [عهد] را پشتِ سرِ خود انداختند و در برابر آن، بهایی ناچیز به دست آوردند، و چه بد معامله ای کردند. کلام غزالی صراحت در موافقت او در دلالت حدیث متواتر غدیر بر امامت بلافصل حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام دارد؛
قبل از غزالی هم برخی از محدثین و علمای اهل سنت دلالت حدیث غدیر بر نصب بلافصل حضرت علی ع به امامت و رهبری مسلمین را پس از پیامبرپذیرفته اند؛ ابن مردویه اصفهانی متوفای ۴۱۰ق، در کتاب مناقب، ابو نعیم اصفهانی متوفای ۴۳۰ق در کتاب النور المشتعل، و حسکانی متوفای ۴۹۰ق در کتاب شواهد التنزیل جلد۱ بر این امر تصریح دارند.
همچنین ملاعلی قاری متوفای ۱۰۱۴، در کتاب مرقاه المفاتیح، ج ۱۱، جزری شافعی متوفای ۸۳۳ ق، در کتاب اسنی المطالب، سبط بن جوزی متوفای ۶۵۴ در کتاب تذکره الخواص، العجوانی متوفای ۱۱۶۲، در کتاب کشف الخفاء، ج ۲، صنعانی متوفای ۱۱۸۲ ق در کتاب سبل السلام، ج ۱، الکتانی متوفای ۱۳۴۵ ق، در کتاب نظم المتناثر، ج ۱، البانی متوفای ۱۴۲۰ ق، در کتاب السلسله الصحیحه، ج ۴، به تواتر حدیث غدیر خم اذعان دارند. در کنار آن علمای فراوان دیگری از اهل سنت به صحت حدیث غدیر اذعان نموده‌اند و لو تصریحی به تواتر نداشته اند.
علامه امینی در کتاب الغدیر جلد۱ اسامی ۴۳ نفر از علما و حفاظ اهل سنت را همراه تصریح آنان به تواتر حدیث غدیر یا صحت سند آن، یا کثیر الطرق بودن حدیث و این که حدیث قابل تشکیک یا نقاش نیست نقل کرده است.
منبع: شفقنا
